(گفتاری از استادتمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)
رهبر انقلاب سال گذشته در سخنرانی روز ولادت حضرت زهرا (س) با اشاره به نامه گلایه‌آمیز جمعی از بانوان محترم به خاطر نبودن یک دیدار مخصوص روز زن در ایام این ولادت باسعادت فرمودند: «حق با آن‌ها است؛ باید یک روزی را برای دیدار خانم‌ها هم ان‌شاءالله معیّن کنیم.» ۱۴۰۰/۱۱/۳ و این دلیلی شد تا دیداری با جمعی از بانوان کشور تشکیل شود و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای وعده دادند که «در سال‌های آینده هم ان‌شاءالله این جلسه را تشکیل می‌دهیم».۱۴۰۱/۱۰/۱۴ در این دیدار جمعی از بانوان فرهیخته، مادران برگزیده و فعالان عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و علمی شرکت کردند که هفت نفر از حاضران دیدگاه‌ها و نظرات خود را درباره مسائل گوناگون زنان بیان کردند. متن پیش‌رو سخنرانی خانم شهرزاد زاده مدرس، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.
بسم اللّه الرحمن الرحیم
زنان به‌عنوان نیمی از پیکر جامعه با قابلیت باروری خود نقش اساسی را در بقا و تداوم بقای هر کشور ایفا می‌کنند. توجه به وضعیت بهداشت زنان که در تعداد مرگ‌ومیر مادر و نوزاد تظاهر می‌یابد معیار اساسی در ارزیابی سطح سلامت در هر کشور مطابق استانداردهای بین‌المللی است؛ که تفاوت قابل‌توجه و معناداری در بین کشورهای پیشرفته با کشورهای در حال رشد در این رابطه از نظر بهداشتی وجود دارد.
در اساسنامه‌ی سازمان بهداشت جهانی سلامتی صرفاً به معنای عدم وجود بیماری نیست. بلکه به معنای سلامتی کامل جسمی و روانی قلمداد شده است و هدف سازمان بهداشت جهانی و همه‌ی دولت‌ها را ارتقاء سطح سلامتی افراد تا بالاترین حد ممکن تلقی نموده است. لازمه‌ی رسیدن به چنین سطحی از سلامت ارائه‌ی تمام خدمات پزشکی، بهداشتی و سلامت همگانی غذای کافی، مسکن مناسب، محیط کار سالم و محیط‌زیست است. اهمیت نگرش و موضع‌گیری قانون به بحث سلامت دختران جوان و نوجوان سلامت مادران باردار و تا حفظ سلامتی و بهبود کیفیت زنان در دوران سالمندی را در برمی‌گیرد.
ایران با تصویب قوانین و مقررات مختلف در زمینه‌ی «سلامت مادران باردار» این حق را به رسمیت شناخته و در بند سوم سیاست‌های کلی جمعیت در سال ۱۳۹۳ توسط رهبر انقلاب ابلاغ گردیده است؛ که به‌موجب آن اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران به‌ویژه در دوره‌ی بارداری و شیردهی و پوشش بیمه‌ای هزینه‌‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان و تقویت نهادها و مؤسسات حمایتی ذی‌ربط مورد تأکید قرار گرفته است.
احداث بیمارستان‌های تخصصی زنان در دنیا قدمت حدود شصت ساله دارد. این بیمارستان‌ها که اولین آن‌ها در سال ۱۹۶۳ میلادی در انگلستان ایجاد شده متمرکز بر بیماری‌های خاص زنانه بوده است. بیمارستان‌های زنان در جمهوری اسلامی نیز مبتنی بر اصول شرعی معاینه‌ی زنان توسط متخصصین زن بر اساس طرح انطباق پزشکی با اصول شرع به فرمان رهبری نظام ایجاد گردیده است. اگرچه این ایده می‌توانست گام مهمی در حفظ حقوق بیماران زن و افزایش امنیت آنان باشد اما عدم برنامه‌ریزی درست و حمایت جدی تجهیزاتی باعث شده است که این بیمارستان‌ها در سطح کشور، بیمارستان‌هایی با امکانات کم و با فاصله از استانداردهای ملی و بین‌المللی باشد. با اینکه در این بیمارستان‌ها نیروهای تخصصی و فوق تخصصی خانم وجود دارد اما عدم اختصاص بودجه و برنامه‌ریزی مناسب جهت تأمین تجهیزات به‌روز در این مراکز مهم‌ترین معضل امروز این بیمارستان‌هاست.
بر اساس آمار، سن متوسط بارداری اول در شهر تهران طی سال‌های اخیر از ۲۸ سال به ۳۴ سال رسیده است. عامل مشترک بین بسیاری از عوارض مادری و نوزادی صرفاً افزایش سن است. عامل سن مادر در زایمان در رقابتی نزدیک با عوامل اقتصادی از عللی است که موجب کاهش تمایل زنان برای داشتن بیش از یک فرزند شده است.
با توجه به اینکه بالاترین موارد مرتبط به مرگ مادر باردار مربوط به بیماری‌های زمینه‌ای، افزایش فشارخون در دوران بارداری، عفونت‌ها و اختلالات انعقادی است در بین عوامل مرتبط با این عوارض، خونریزی‌های دوران بارداری و پس از زایمان و وابسته به زایمان مهم‌ترین علت مرگ‌ومیر مادران در تمام دنیا است. لذا تقویت گروه‌های پزشکی برای مادران پرخطر با بهره‌گیری از نیروهای فوق‌تخصصی و تجهیز مراکز منتخب مادران و نوزادان از ضروریات کاهش مرگ‌ومیر مادری است. همکاری سایر گروه‌ها نیز برای تشکیل چنین گروه‌های پزشکی‌ای در جهت رفع مشکلات آن از قبیل تبعات قانونی درگیری پزشکان در گروه‌های رسیدگی به عوارض زایمان‌ها و بحث معیشتی پزشکان بخش‌های دولتی و عدم پوشش مناسب بیمه‌ها لازم است.
پیر شدن جامعه اصل جوان‌سازی را به یکی از اولویت‌های جامعه تبدیل می‌کند. در این راستا باید به هر صورت ممکن، به بیمارستان‌های زنان را در سطح کشور توجه خاص کنیم تا حداکثر امنیت مادر و نوزاد و کاهش مرگ‌ومیر آنان تأمین شود؛ و همچنین توجه به مشکلات سلامت میانسالی مثل بیماری دیابت، فشارخون، پوکی استخوان و از همه مهم‌تر سرطان‌ها مخصوصاً سرطان سینه که در اوج آن الآن قرار داریم. متأسفانه علی‌رغم سیاست‌های جمهوری اسلامی که با تربیت نیروی انسانی بیشتر در مقایسه با کشورهای منطقه در حال حاضر بیشترین تعداد ماما، پزشک عمومی، متخصص زنان و زایمان، جراح و رادیولوژیست زن را در کشور پرورش داده‌ایم اما نتوانسته‌ایم هنوز زیرساخت فوق‌العاده‌ای برای کنترل سرطان‌ها و مخصوصاً سرطان سینه فراهم بکنیم.
برای دیدن فیلم، کلیک کنید.