نگاهى اجمالى به زندگى حسنين عليه السلام و نيز حضرت زينب، کارنامه درخشان تلاش و تکاپوى حضرت فاطمه عليهاالسلام را در عرصه تربيت فرزند، در پيشديد همگان قرار مى دهد. حضرت فاطمه در هر دو بخش تربيت جسمى و روحى، از جان و دل مايه نهاد. ايشان با وجود همه سختى و تنگناها، فرزندانش را خود شير مى داد[۱]و آغوش گرم مادرانه خويش را در تمام مدت هشت سال زندگى مشترکش با امام على عليه السلام ، مهد آسايش چهار فرزند ساخت. نگاهدارى از فرزند، هنگام خانه دارى و آرد کردن گندم،[۲]خواندن اشعار کودکانه و خطاب هاى مهربانانه و ملاطفت آميز، نيز از ديگر شواهد اهتمام فاطمه به تربيت عاطفى فرزندان خويش است.[۳]اشعارى که با همه سادگى شان، روح پرستش خداى يگانه منّان را در جان کودک مى دمند و از دوستى هاى ناروا پرهيز مى دهند.[۴]گزارش هاى تاريخى نشان مى دهد که توجه و اهتمام فاطمه عليهاالسلام به سرنوشت و تربيت فرزندانش تا آخرين لحظه هاى زندگى اش وجود داشته است. ايشان در وصيت به شويش، از او مى خواهد که با امامه، دختر خواهرش ازدواج کند؛ زيرا او بر فرزندانش مهربان است.[۵]
حضرت فاطمه عليهاالسلام به تربيت اجتماعى فرزندانش نيز اهتمام داشت. دعوت از پدر و پذيرايى از ايشان در خانه، يا بردن فرزندان نزد پدربزرگشان، جلوه اى از اين توجه است. همچنين برخى اسناد تاريخى، گفتگوى علمى حضرت فاطمه عليهاالسلام را با فرزندانش نشان مى دهد. بر پايه يک متن تاريخى، امام حسن عليه السلام به حضور پيامبر اکرم صلى الله عليه و آله شرفياب مى گشته و پس از شنيدن قرآن و حفط آن، نزد مادر مى آمده و محفوظاتش را براى او مى خوانده است.[۶]
برخى روايات، تدبير حضرت فاطمه عليهاالسلام را براى بيدار نگاه داشتن فرزندانش در شب قدر، گزارش کرده اند که مى تواند اثبات کننده اهتمام به تربيت دينى در اين خانواده معنوى باشد.[۷]اين امر، افزون بر مناجات ها، نيايش ها، نمازها، روزه دارى، شب زنده دارى و ديگر رفتارهاى دينى و صادقانه و خالصانه حضرت فاطمه بوده است که به تنهايى براى تربيت عملى فرزند کافى است.
[۱]. ر . ك : ص ۲۶۵ ح ۱۹۱ .
[۲]. ر . ك : ص ۲۶۷ ح ۱۹۳ .
[۳]. ر . ك : بحار الأنوار : ج ۴۳ ص ۲۸۶ .
[۴]. ر . ك : ص ۲۹۵ بازى با كودك .
[۵]. ر . ك : ص ۶۳۳ ح ۴۴۳ و ص ۶۴۱ ح ۴۴۹ .
[۶]. ر . ك : المناقب ، ابن شهر آشوب : ج ۴ ص ۷ «أَنَّ الْحَسَنَ بْنَ عَلِيٍّ عليه السلام كَانَ يَحْضُرُ مَجْلِسَ رَسُولِ اللّه صلى الله عليه و آله وَهُوَ ابْنُ سَبْعِ سِنِينَ فَيَسمَعُ الوَحيَ فَيَحفَظُهُ فَيَأتِي أُمَّهُ فَيُلقِى إِلَيهَا مَا حَفِظَه ؛ امام حسن عليه السلام در سن هفت سالگى در مجلس پيامبر صلى الله عليه و آلهحاضر مى شد ، وحى را ميشنيد و حفظ مى نمود ، آنگاه نزد مادرش مى آمد آنچه را كه حفظ كرده بود شرح ميداد» .
[۷]. ر . ك : دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۲۸۲ ، بحار الأنوار : ج ۹۷ ص ۱۰ ح ۱۲ .
پاسخگو : بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت