به گزارش ستاد اطلاعرسانی موقوفه مهر فاطمی، حجت الاسلام محمدباقر ساعی ور، به عدم توانایی در شناخت واقعی حضرت زهرا سلام الله علیها اشاره کرد و به عنوان دلیل، به پاره ای از روایات، از جمله روایت «فاطمه لیلة القدر» و همین طور به جریان نامگذاری آن حضرت اشاره داشت و با توجه به این نکته به بیان ابعادی از شخصیت وجودی این بانوی مکرمه، در راستای الگوگیری از ایشان پرداخت و در این راستا به بیان آیات قرآنی که در رابطه با مقام و شأنیت آن حضرت اشاره کرد.
وی با بیان این نکته که برخی از محققین تا 135 آیه را در رابطه با شخصیت حضرت زهرا سلام الله علیها آورده اند، خاطرنشان کرد: در این زمینه نیاز به کار کارشناسی بیشتری وجود دارد.
این استاد حوزه علمیه قم افزود: در تقسیم بندی آیاتی که به مقام و شخصیت آن حضرت دلالت دارد بیان داشت این آیات را می توان به 4 دسته کلی تقسیم کرد.
وی با اشاره به آیات سوره کوثر، آیاتی از سوره دهر، آیات تطهیر، مباهله، مودّت و ذی القربی در این رابطه در به منظور تشریح بیشتر به هر کدام از این آیات اشاره کرد.
حجت الاسلام ساعی ور ادامه داد: برخی از این آیات، مانند آیات سوره کوثر مختصّ حضرت زهرا سلام الله علیها است، شأن نزول برخی دیگر از این آیات مربوط به اهل کسا و اهل بیت علیهم السلام است که خانم فاطمه سلام الله علیها نیز از مصادیق این آیات به شمار می روند به عنوان مثال با توجه به «آیه تطهیر» (سوره احزاب، آیه 33): «وَ قَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَ أَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَ آتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا» حضرت از لحاظ وجودی به مقامی رسیده اند که «مطهّره» شدند.
استاد ساعی ور با بیان این نکته که برخی از آیات در این دسته به فعل حضرت اشاره دارد که به امضای الهی رسیده است، آیاتی از سوره ی دهر را به عنوان شاهد مثال ذکر کرد و با توجه دادن به «مقام ابرار» که در این سوره بیان شده است، انجام فعل، «علی حبّ الله» را از شرایط رسیدن به این مقام دانست.
وی افزود: می دانیم که انسان ها با سه نوع انگیزه فعل صالح انجام می دهند: «خلاصی از جهنم، رفتن به بهشت و محبت الهی»؛ به همین خاطر در این سوره آمده است: «و یطعمون الطعام علی حبّه» ، که یکی از معانی آن: «یطعمون الطعام علی حبّ الله» است. گر چه معانی دیگری هم می تواند داشته باشد؛ مانند: «یطعمون الطعام علی حبّ الطعام» یا «یطعمون الطعام علی حبّ الاطعام»؛ اما طبق ظاهر آیه باید گفت که همان معنای اول درست است و ادامه آیه نیز قرینه ای بر این مطلب است: «إنَمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمْ جَزَاءً وَ لا شُكُورًا» این اطعام به خاطر «حبّ الله» بوده است، نه بر اساس مزد و یا ترس از جهنم.
وی در ادامه توضیح آیات دسته اول در مقام شأن حضرت زهرا سلام الله علیها به آیه مباهله پرداخت و با اشاره به بیان علامه طباطبایی رحمت الله علیه در تفسیر المیزان، بیان داشت: حضرت زهرا سلام الله علیها _که یکی از مصادیق اهل بیت می باشد_ علاوه بر اینکه به عنوان شخصیت مستجاب الدعوه در این آیه ذکر شده اند، شریک رسالت نیز می باشند.
این استاد حوزه علمیه قم در مقام توضیح این مطلب دقیق، بیان داشت: علامه طباطبایی به نکته ای اشاره می کنند که جمله آخر آیه _ که می فرماید: « فنجعل لعنة الله علی الکاذبین»_ بیانگر آن است که دعوت و ادعایی در میان است و صرف سیاهی لشکر بودن مطرح نیست؛ اگر اینگونه بود باید گفته می شد: «کاذب»، نه «کاذبین»! این نکته بیانگر آن است که پیامبر و اهل بیت صلوات الله علیهم اجمعین همراه ایشان، فقط برای استجابت دعا نیامده بودند بلکه اهل بیت علیهم السلام هم شریک در رسالت بودند؛ در زیارت جامعه کبیره هم می بینیم که آمده است: «السلام علیکم یا اهل بیت النبوة» که نشان می دهد که همه اهل بیت علیهم السلام در مقام «نبوت» شریک پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم می باشند.
استاد ساعی ور در ادامه توضیح این مطلب، به آیات مودت و ذی القربی اشاره داشت و این آیات را نشان دهنده وظیفه امت دانست که باید با تمسک به مودت آن انوار مطهّره، دینشان را حفظ کنند و در ادامه به چهار دسته از آیات اجر پرداخت: یک دسته آیه اشاره می کند که پیامبر در مقابل رسالت خویش هیچ دستمزدی از مردم نمی خواهد. (از زبان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در قرآن کریم می بینیم: یوسف، 104: «وَ ما تَسْئَلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ»؛ سوره ص آیه 86: «قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ» ؛ سبأ، 48: «قُلْ ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ»؛ انعام ، 90: «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرى لِلْعالَمِينَ» و از زبان دیگر پیامبران الهی، مانند نوح و هود و صالح و لوط و شعیب علیهم السلام نیز می خوانیم «وَ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلى رَبِّ الْعالَمِينَ» سوره شعراء آیه 180.
وی در ادامه بیان این دسته آیات افزود: دسته دوم آیاتی هستند که در آنها پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به دستور خدا از مردم مودّت نسبت به ذی القربی را درخواست می کند.( ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَ مَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ (شوری 23)). در دسته سوم اشاره می کند که تعارضی بین دو آیه قبل وجود ندارد؛ زیرا «قُلْ مَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَهُوَ عَلَی كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ».
وی افزود: دسته چهارم از این آیات به این مطلب اشاره می کند که اتّخاذ راه خدا از این مسیر امکان پذیر است. اگر انسان بخواهد در دنیا دین سالم داشته باشد و به سلامت به طرف خدا برود، باید به اهل بیت علیهم السلام تمسک کند. «قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلًا» مودّت اهل بیت علیهم السلام برای حفظ دین خود انسان ها است. فاطمه زهرا سلام الله علیها هم یکی از مصادیق همین ذوی القربی است.
استاد ساعی ور تصریح کرد: دسته دوم آیات، آیاتی هستند که حضرت زهرا سلام الله علیها به عنوان مصداق اتم ّ آنها مطرح هستند.
وی در ادامه به دسته سوم از آیات پرداخت و افزود: در این قسمت آیاتی وجود دارد که مربوط به حضرت مریم و آسیه است. در منابع فریقین به صورت متعدد و ترکیب های مختلف ذکر شده است که 4 نفر از خانم ها کامل شده اند. مثلا: «و عن الزمخشری و عن النبی کمل من الرجال کثیر و لم یکمل من النساء الا اربع: آسیه بنت مزاحم امرأة فرعون و مریم بنت عمران و خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمد صلی الله علیه و آله» (الکشاف، ج4، ص 573)
این استاد حوزه علمیه قم افزود: این روایت هم در همین رابطه آمده است:«عن الآلوسی: عن ابن عباس عن النبی صلی الله علیه و آله و قال: اربع نسوة سادات عالمهن مریم بنت عمران و آسیه بنت مزاحم و خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمد صلی الله علیه و آله و افضلهن عالماً فاطمه.» (روح المعانی، ج3، ص 155) می بینیم که در ادامه این روایت ذکر شده است که افضل این چهار نفر فاطمه سلام الله علیها و سیدة نساء العالمین است در این باب روایاتی داریم که بیان می کند: مریم سلام الله علیها سیده زنان زمانش بوده است و فاطمه سلام الله علیها سیدة نساء العالمین تا قیامت است.
وی افزود: پس جمع بندی این روایات با آیاتی که در رابطه با حضرت مریم و آسیه وارد شده بود به این نتیجه می رسیم که آیاتی که فضایل حضرت مریم و آسیه را نشان می دهد، به طریق اولی شامل حضرت فاطمه سلام الله علیها می شود و با توجه به روایات، به الگو بودن حضرت زهرا سلام الله علیها برای همه مومنان می رسیم. البته در این مطلب سعی بر این است تا از آیات استفاده کنیم و الا در روایات ما نیز آمده است که حضرت حجت سلام الله علیه در مورد مادر بزرگوارشان فرمودند: «فی ابنة رسول الله لی اسوة حسنة».
این استاد حوزه علمیه قم در ادامه به دسته چهارم از آیات قرآن مجید پرداخت؛ یعنی آیاتی که به کمالات بانوان می پردازد و افزود: به عنوان مثال خوب است به این آیات توجه کنیم؛ در آیه 18 از سوره «الحدید» می بینیم: «إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَالْمُصَّدِّقَاتِ وَأَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ» خداوند به مردان صدقه‌دهنده و زنان صدقه‌دهنده‌اى كه به خدا قرض‌الحسنه مى‌دهند، دو چندان پاداش مى‌دهد؛ و نيز آنها را اجرى نيكو است. خداوند در این آیه جهات معنوی بانوان را بیان کرده است، با توجه به روایات، مصداق اتمّ این دسته از آیات که به کمالات بانوان اشاره می کند نیز خانم حضرت زهرای مرضیه می باشند.
استاد ساعی ور در انتهای سخنانش بیان داشت: از دیگر آیاتی که به کمالات بانوان اشاره می کند؛ می توان به این فقره از آیه 5 سوره «التحریم» اشاره کرد: «مُسْلِمَاتٍ مُؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَيِّبَاتٍ وَ أَبْكَارًا» مسلمان، مؤمن، فرمانبردار، توبه‌كننده، اهل عبادت و روزه‌گرفتن، خواه شوهركرده، خواه باكره و همین طور آیه 35 از سوره احزاب: «إنَّ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ وَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْقَانِتِينَ وَ الْقَانِتَاتِ وَ الصَّادِقِينَ وَ الصَّادِقَاتِ وَ الصَّابِرِينَ وَ الصَّابِرَاتِ وَ الْخَاشِعِينَ وَ الْخَاشِعَاتِ وَ الْمُتَصَدِّقِينَ وَ الْمُتَصَدِّقَاتِ وَ الصَّائِمِينَ وَ الصَّائِمَاتِ وَ الْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحَافِظَاتِ وَ الذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا» خدا براى مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان مؤمن و مردان و زنان اهل طاعت و مردان و زنان راستگوى و مردان و زنان شكيبا و مردان و زنان خداى‌ترس و مردان و زنان صدقه‌دهنده و مردان و زنان روزه‌دار و مردان و زنانى كه شرمگاه خود حفظ مى‌كنند و مردان و زنانى كه خدا را فراوان ياد مى‌كنند، آمرزش و مزدى بزرگ آماده كرده است. این بود دورنمایی از بررسی آیاتی که به حضرت زهرا سلام الله علیها اشاره می کردند.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید