اگر هر نوع فعل و قول حضرت زهرا(س) را سیره بدانیم، فارغ از آن‌که این فعل یا قول در فقه قابل استناد باشد یا نه، سخن از مجموعه عملکرد آن بزرگوار به میان می‌آید که می‌توان نام منطق عملی را بر آن نهاد.
حضرت زهرا(س) در خطبه معروف خود در مسجد مدینه به مهم‌ترین عمل در ماه رمضان که همان روزه‌داری است اشاره کرده‌اند و در جمله‌ای زیبا روزه‌داری را تثبیت کننده اخلاص دانسته‌اند و فرموده‌اند: وَ الصِّیَامَ تَثْبِیتاً لِلْإِخْلَاصِ. به این ترتیب ایشان فلسفه روزه‌داری را به اخلاص پیوند زده‌اند. علاوه بر این که آن حضرت در همین خطبه اخلاص را نشانه توحید و خداشناسی قلمداد کرده است. بنابراین از منظر آن حضرت روزه‌داری باعث تحکیم خداشناسی و توحید در بندگان خدا می‌گردد. از این منظر ماه ضیافت الهی ماهی است که در آن شناخت انسان از خداوند زیاد می‌گردد و بندگان به‌واسطه روزه‌داری از بعد معرفتی به خداوند نزدیک‌تر می‌شوند.
خدا را شاکریم که گفتاری از آن حضرت درباره شرایط روزه‌دار در ماه مبارک رمضان نیز به دست ما رسیده است. به فرموده آن حضرت: مَا یَصْنَعُ الصَّائِمُ بِصِیَامِهِ إِذَا لَمْ یَصُنْ لِسَانَهُ وَ سَمْعَهُ وَ بَصَرَهُ وَ جَوَارِحَه یعنی اگر روزه، زبان و گوش و چشم و دست و پای روزه‌دار را از ارتکاب اعمال ناپسند دور نکند روزه به چه کار می‌آید؟ (دلائل الامامة، طبری، ص7)
از این رو، از دیدگاه آن حضرت نه‌تنها روزه‌داری باعث فزونی شناخت وی از پروردگار می‌گردد، بلکه روزه‌دار واقعی، با مراقبت از زبان، چشم و گوش و جوارح خود، شاهد تحول در زندگی فردی و اجتماعی خود خواهد بود.
درباره سیره رفتاری آن حضرت در خانواده در ماه رمضان گزارش‌های اندکی وجود دارد با این وجود می‌توان از آنها درخصوص تربیت دینی خانواده و فرزندان استفاده کرد.
بدیهی است بخشی از تربیت دینی از طریق آموزش اعمال عبادی و تشویق به آن و اجرای برنامه‌های عبادی همراه با فرزندان صورت می‌گیرد. اهل بیت به این روش توجه بسیار داشتند و روایات فراوانی از آنان درباره لزوم اعمال عبادی و آثار تعلیم و تشویق فرزندان به انجام آن و حتی میزان و مراحل آموزش اعمال عبادی با توجه به سن فرزندان گزارش شده است. (خصال، شیخ صدوق، ص 626) همین‌گونه در سیره فاطمی نیز تربیت دینی و تشویق فرزندان به کارهای عبادی اهمیت ویژه‌ای داشته است. بر اساس برخی گزارش‌های تاریخی درباره شب قدر، فاطمه(س) افزون بر آن‌که خود به شب زنده‌داری در این شب‌ها اهتمام ویژه داشته است با تمهیداتی می‌کوشید فرزندان را نیز به احیا در این شب ترغیب کند، از این رو سعی می‌کرد شرایط را برای بیدار بودن آنها مهیا کند. حضرت زهرا با آماده‌کردن فرزندان از روز قبل و نیز با کم‌کردن غذا آنان را در شب قدر بیدار نگه می‌داشت و با زبان نیز آنها را به شب زنده‌داری فرا می‌خواند. آن حضرت به فرزندان می‌فرمود: مَحْرُومٌ مَنْ حُرِمَ خَیْرَهَا یعنی: محروم کسی است که از خیر چنین شبی باز ماند. (دعائم الاسلام، قاضی نعمان مغربی، ج1، ص 282)
بر اساس برخی روایات در ایام عید یکی از سال‌ها (که به احتمال زیاد عید فطر بوده است) حسن و حسین می‌دیدند که همسالانشان لباس‌های نو پوشیده‌اند. آنها نیز از حضرت زهرا لباس عیدی خواستند. حضرت صدیقه طاهره با آن‌که می‌دانست پولی برای تهیه لباس نو ندارد، به فرزندانش فرمود: فَقَالَتْ یُخَاطُ لَکُمَا إِنْ شَاءَ اللَّهُ یعنی اگر خدا بخواهد برای شما دوخته خواهد شد (بحارالانوار، مجلسی، ج43، ص 75).
ایشان وعده لباس عیدی را با (ان‌شاءالله) همراه کرد تا در صورت تحقق نیافتن هم خلف‌وعده‌ای صورت نگیرد و هم آنان را متوجه نقش پروردگار در زندگی انسان نماید.
سید علیرضا عالمی