حضرت فاطمه(س) در زندگى پربار خويش، به كار و انجام وظايف خانوادگى و تربيتى توجه كامل داشت، نه تنها كار مى‌كرد، و نيازمندی‌هاى خانواده را بر طرف مى‌ساخت، بلكه به تقسيم كار در خانواده و تحقق عدالت در محيط كوچك خانه و خانواده نيز اهميت مى‌داد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین درودی، معاون ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و وزارت آموزش و پرورش، در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) قرار داده است به بررسی سیره اقتصادی حضرت فاطمه زهرا(س) پرداخته است که متن این یادداشت در ادامه می‌آید:
چکیده:
در اقتصاد جهانی، زنان نقش کلیدی در جهت دادن اقتصاد جامعه دارند، چرا که سلامت خانواده که واحد تشکیل‌دهنده یک اجتماع می‌باشد از مدیریت مادران آن جامعه شکل خود را انتخاب می‌کند. زنان در اقتصاد اسلامی با به صحنه کشاندن منابع فوق مادی بستر مواد و قواعد و قوانین اقتصادی را فراهم می‌کند. اقتصاد غیراسلامی یا به دلیل نداشتن منابع به ظلم اقتصادی تن در می‌دهد یا اینکه در استخراج از آن عاجز می‌شود؛ چراکه زنان غواصان اقیانوس فوق مادی بوده و در اقتصادی غیراسلامی غور زنان عمق نداشته و به همین سبب اسیر ظلم‌های اقتصادی مردان گردیده و بصورت کالا از آنها بهره‌برداری می‌شود.
سوال:
زنان در مقاومت اقتصادی و جهاد اقتصادی رجال دولتی چه نقشی را دارند؟
متن:
جهاد اقتصادی اگر تعریف آن گستره همه موجودات عالم را در بر بگیرد، لارم است از تلاش‌های فردی افراد جامعه بشری قد بلندتری داشته باشد و این مهم اتفاق نخواهد افتاد مگر به اندازه قدرت مقاومت نفس آدمی در مقابل محرک‌های درونی و برونی‌اش که با او زندگی می‌کند. شهروندان یک جامعه با فعالیت‌های فردی خود به تأمین خواسته‌هایشان نمی‌رسند زیرا یک فرد در اجتماع نیاز به کمک دیگران و استعدادهای اختصاصی آنان دارد و اقتصاد جامعه با تبادل سرمایه عمومی و خصوصی اشخاص برقرار شده و درصد صحت و سلامت آن به مقدار تلاش‌های آنان وابسته است. اگر تلاش‌های اقتصادی فردمحور باشد تشکیل خانواده با مشکلات مواجه شده و اگر خانواده‌مدار باشد جامعه یک کشور با آفاتی روبرو می‌شود و اگر کشورمحور باشد جامعه جهانی با ظلم‌های متعددی در گیر خواهد بود.
الف- اقتصاد فردمحور:
در این اقتصاد، ازداوج زنان و مردان بی‌هدف شده و نسل آدمی با خطر مواجه می‌شود، اداره جامعه با قدرت‌های برتر پیش می‌رود و افراد ضعیف محکوم به مرگ بوده و یا در قالب‌های گوناگون بردگی باید به زندگی خود ادامه بدهند.
ب- اقتصاد خانواده‌محور:
در این اقتصاد، خانواده‌های با استعداد و اتحاد بر دیگر بافت‌های جامعه که از خانواده‌های متوسط و ضعیف تشکیل شده، غلبه کرده و آنها را مجبور به خدمت خود نموده و راه‌های استقلال آنان را سد و در صدد دفن استعداد و یا استخدام توانمندی آنها برمی‌آید.
ج- اقتصاد وطن‌محور:
در این اقتصاد تمام هم و غم افراد جامعه، کشور خودشان بوده و برای ارتباط و احسان به دیگران ابتدا سود آنرا برای کشورشان محاسبه نموده سپس با حفظ قدرت برتری طلبی اقدام به داد و ستد یا خدماتی می‌کنند.
از مجموع این سه نوع اقتصاد در جهان بدست می‌آید که فقر جامعه جهانی و تخریب جهان، طبیعت پایان‌پذیری ندارد. تنها مکتبی که می‌تواند اقتصاد بشری و هم چنین جهان طبیعت را از ظلم اقتصادی آدمی نجات بخشد، مکتبی است که پشتوانه نظری آن با منابع و مخازن فوق مادی همراه باشد و مکتب اسلام با رفتار اقتصادی اهل البیت علیهم السلام این بشارت را به جهانیان داده و می‌دهد، برای نمونه چند نوع از رفتار اقتصادی حضرت زهرای اطهر سلام الله علیها را برای شما بیان می‌کنیم:
بلال حبشی درباره رفتار اقتصادی حضرت زهرا(س) می‌گوید روزی حضرت زهرا (س) را دیدم که مشغول آرد کردن گندم بود در این هنگام فرزندش حسین گریه و بی‌تابی می‌کرد خدمتشان عرض کردم برای کمک به شما آسیاب کنم یا بچه را آرام نمایم؟ حضرت فرمود: من به آرام کردن فرزند اولی هستم، شما آسیاب را بچرخانید.
چنین رفتاری نشان دنده این است که کار در محیط خانه برای زنان مساوی با سلامت اقتصاد خانواده، تربیت نیروی انسانی برای اقتصاد جامعه و تربیت کودک و مهر مادری و دمیدن عاطفه در کارهای اجتماعی با تربیت نیروی انسانی توسط مهر و محبت مادران است.
امام باقر (عليه السلام) فرمود: حضرت فاطمه(س) كارهاى منزل را با حضرت على (عليه السلام ) اينگونه تقسيم كرد كه ۱-خمير كردن آرد۲- نان پختن ۳- تميز كردن و جارو زدن خانه به عهده فاطمه باشد، كارهاى بيرون منزل از قبيل، ۱- جمع آورى هيزم ۲- تهيه مواد اوليه غذايى را على(ع) انجام دهد.
امام صادق (ع) در اینباره فرمودند: اين تقسيم كار، با رهنمود رسول خدا(ص) انجام گرفت. آنگاه كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كارهاى داخل منزل را فاطمه(ع)، و كارهاى بيرون منزل را على (ع) انجام دهد، حضرت زهرا(س) با خوشحالى فرمود: «فلا يعلم ما داخلنى من السرور الا الله باكفائى رسول الله تحمل رقاب الرجال؛ جز خدا كسى نمى‌داند كه از اين تقسيم كار تا چه اندازه خوشحال شدم، زيرا رسول خدا مرا از انجام كارهايى كه مربوط به مردان است، بازداشت»
حضرت فاطمه(س) در زندگى پربار خويش، به كار و انجام وظايف خانوادگى و تربيتى توجه كامل داشت، نه تنها كار مى‌كرد، و نيازمندي‌هاى خانواده را بر طرف مى‌ساخت، بلكه به تقسيم كار در خانواده و تحقق عدالت در محيط كوچك خانه و خانواده نيز اهميت مى‌داد. كارهاى خانه و خانواده را بين خود و اميرالمؤ منين على(ع)، و كار روزانه داخل منزل را نيز بين خود و خدمتكارش فضه، بگونه‌اى مساوى تقسيم مى‌كرد.
سلمان فارسى مى‌گويد: فاطمه زهرا(س) را ديدم كه با دستان مبارك و با آسياب دستى گندم را آرد مى‌كند، جلو رفته پس از سلام، گفتم: اى دختر رسول خدا! خود را به زحمت مينداز، در كنار شما خدمتكار منزلتان فضه ايستاده است كار منزل را به ايشان واگذار!!
حضرت زهرا عليها السلام پاسخ داد: «اوصانى رسول الله ان تكون الخدمة لها يوما و لى يوما فكان امس يوم خدمتها واليوم يوم خدمتى؛ رسول خدا(ص) به من سفارش فرمود كه كارهاى خانه را با فضه تقسيم كنم، يك روز او كار كند و روز ديگر من، ديروز نوبت او بود و امروز نوبت من است.
با توجه به این داستان‌ها درباره حضرت زهرا سلام الله علیها به این نتیجه می‌رسیم که اگر اقتصاد از منابع و مخازن فوق مادی برخوردار باشد از مظالمی همانند ظلم به نفس مانند کارهای غیرمرتبط که با نوع خلقت انسانها سازگاری ندارد، و این از مخلوط شدن کار زنان و مردان در جامعه حاصل می‌شود مانند رشته مهندسی ساختمان و معدن برای دختران و پایین بودن کار مفید صاحبان حرفه که برای کار با جنسیت خودشان تعریف نشده‌اند، در امان است.
نکته آخری که درباره سیره اقتصادی حضرت زهرا(س) بدان اشاره کرد این است که ظلم اقتصادی به جامعه مانند فعالیت‌های غیراستاندار زنان و مردان در جامعه برای زنده ماندن به دلیل سود خواهی صاحبان قدرت و ثروت و سلطه آنان بر مردم فقیر، کسب‌های حرام و درآمدهای نامشروع به وسیله فریب‌کاری در تولید و توزیع و مصرف جامعه و مردم را از آخرت‌گرایی منصرف نمودن جهت ذخیره سودهای غیرمعقول و رقابت‌های اقتصادی جاهلانه، زمانی در جامعه مشاهده نمی‌شود که منابع و مخازن مادی زمین نزد اقتصادانان جهان حکیمانه و عادلانه برای خلق مشاهده گردد و این مهم اتفاق نخواهد افتاد مگر بشر با توجه به ذخائرفوق مادی از دشمن مبین خود بنا به گزارش قرآن کریم یعنی شیطان لعین، در امان بوده و درجاده سعادت با عقیده اقتصادی اسلام که حضرت زهرا(س) مجری آن بودند، خود را سالم به ساحل انسانیت نزدیک کند.
منبع: ایکنا